Τι Μετράει Περισσότερο, Τα γονίδια ή ο Τρόπος Ζωής;

                     Έχετε ιστορικό καρδιοπάθειας ή καρκίνου

                      στην οικογένειά σας;               

Dr. Δημήτρης Τσουκαλάς
Iατρείο Χρονίων Νοσήματων και Μεταβολικών Διαταραχών
Διδάκτωρ Πανεπιστημίου Universita' degli Studi di Napoli, Federico II
Μετεκπαιδεύτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ
President of The European Institute of Nutritional Medicine E.I.Nu.M

Μην υποθέσετε ότι τα γονίδιά σας ελέγχουν το πεπρωμένο σας. Σε ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον άρθρο που δημοσιεύτηκε στο WebMD, αναφέρεται ότι οι επιλογές στο τρόπο ζωής που κάνουμε κάθε μέρα είναι πιο σημαντικές από το DNΑ μας, για να παραμείνουμε υγιείς.

Σίγουρα κάποια γονίδια μπορεί να προδιαθέσουν για νόσο. "Αλλά για τους περισσότερους ανθρώπους, ένας υγιής τρόπος ζωής ανατρέπει τον κίνδυνο από την κληρονομικότητα», όπως αναφέρει ο καρδιολόγος Donald Lloyd-Jones, πρόεδρος της προληπτικής ιατρικής στο Πανεπιστήμιο Northwestern Feinberg School of Medicine. "Ακόμα και αν μια ασθένεια εμφανίζεται στην οικογένειά σας, υπάρχουν πολλά που μπορείτε να κάνετε για να την αποφύγετε."

Καρδιοπάθειες 

Πάνω από 100 είδη των γονιδίων μπορούν να παίξουν ένα μικρό ρόλο στο κίνδυνο ενός ατόμου για καρδιακή νόσο Ο μεγαλύτερος όμως παράγοντας κινδύνου με διαφορά είναι ο τρόπος ζωής.

Ο Lloyd-Jones και οι συνεργάτες του ανέλυσαν στοιχεία από τη μελέτη Framingham Heart Study. Η μελέτη παρακολούθησε τρεις γενιές οικογενειών. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι:

Το οικογενειακό ιστορικό αποτελούσε μόνο το 17% του κινδύνου καρδιακής νόσου ενός ατόμου.
Κακές επιλογές τρόπου ζωής, όπως η έλλειψη άσκησης, αποτελούν το επιβλητικό 83% του κινδύνου.

Παρόμοια αποτελέσματα επαληθεύτηκαν και στη κλινική μελέτη EPIC (European Prospective Investigation into Cancer and Nutrition), όπου το 84.3% των εμφραγμάτων σχετίζονταν με τους πέντε κλασικούς τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου: κάπνισμα, υπέρταση, διαβήτης, έλλειψη άσκησης και κεντρικού τύπου παχυσαρκία. Τα άτομα που είχα 4 ή 5 από αυτούς τους παράγοντες κινδύνου εμφάνισαν 11.5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με αυτά που είχαν έναν ή κανέναν παράγοντα κινδύνου.  

Ένας υγιεινός τρόπος ζωής μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο των καρδιακών παθήσεων ανεξάρτητα και από το γονιδιακό μας υπόβαθρο.

Για παράδειγμα, ένας τύπος γονιδίου που συνδέεται με τη νόσο της καρδιάς ονομάζεται 9p21. Κατά μέσο όρο, αυξάνει τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής κατά 20% περίπου όταν ακολουθείται ένας ανθυγιεινός τρόπος διατροφής. Αν όμως οι άνθρωποι που φέρουν αυτό το γονίδιο ακολουθούν μια διατροφή με άφθονα φρούτα και λαχανικά, μειώνουν τον κίνδυνο τους στο φυσιολογικό. Από την άλλη, οι άνθρωποι με αυτό τον τύπο του γονιδίου που τρέφονται με μια κακή διατροφή, αυξάνουν κατά δύο φορές το φυσιολογικό κίνδυνο να υποστούν καρδιακή προσβολή.

Διαβήτης

Ο διαβήτης τύπου 2 επηρεάζεται από ένα συνδυασμό τόσο γονιδίων όσο και του τρόπου ζωής. Τα γονίδια είναι μόνο ένα μικρό μέρος της ιστορίας. Ο σύγχρονος Δυτικός πολιτισμός έχει εγκλωβιστεί σε μια επιδημία παχυσαρκίας τις τελευταίες δεκαετίες, που τροφοδοτείται από έναν καθιστικό τρόπο ζωής και τα υψηλής θερμιδικής αξίας τρόφιμα.

Μεγάλες επιδημιολογικές μελέτες διαπίστωσαν ότι η άσκηση, μια υγιεινή διατροφή και ο έλεγχος του βάρους μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη τύπου 2 κατά 93%. Ενώ κλινικές μελέτες, όπου εφαρμόστηκε ένα εντατικό πρόγραμμα αλλαγής τρόπου ζωής που ενθάρρυνε:

Την ΆσκησηΤην υγιεινή διατροφήΚαι την απώλεια βάρους

Οι συμμετέχοντες στο πρόγραμμα παρουσίασαν σημαντικές βελτιώσεις στα επίπεδα του σακχάρου τους, του λιπιδαιμικού τους προφίλ και της αρτηριακής τους πίεσης.

Καρκίνος

Ο καρκίνος του παχέος εντέρου είναι για παράδειγμα ένας από τους καρκίνους με το τον υψηλότερο βαθμό κληρονομικότητας. Θα νόμιζε κανείς ότι αυτό σημαίνει πως στη πλειοψηφία του εκδηλώνεται σε άτομα με αντίστοιχο οικογενειακό ιστορικό. Τα ποσοστά όμως καταδεικνύουν ακριβώς το αντίθετο και σε αυτή τη περίπτωση.    

Περίπου το 25% των καρκίνων του παχέος εντέρου εμφανίζονται σε άτομα με κάποιο οικογενειακό ιστορικό της νόσου (οι περισσότερες μορφές καρκίνου συνδέονται με κληρονομική προδιάθεση σε ποσοστό από 5-10%). Στο υπόλοιπο όμως 75% των περιπτώσεων που νοσούν από καρκίνο του παχέος εντέρου, η γενετική δεν φαίνεται να παίζει κανένα ρόλο. Ο τρόπος ζωής όμως ναι.

Οι μελέτες δείχνουν ότι οι περισσότεροι άνθρωποι μπορούν να μειώσουν δραματικά τον κίνδυνο του καρκίνου στο παχύ έντερο ακολουθώντας τα παρακάτω βήματα:

- Μείωση της κατανάλωσης κόκκινου ή επεξεργασμένου κρέατος.- Άσκηση.- Διατήρηση ενός υγιούς βάρους.- Κατανάλωση αλκοόλ με μέτρο ή και καθόλου.

Δεν είναι αργά για να ξεκινήσετε

Σύμφωνα με έρευνα του Richard S. Rivlin, καθηγητή της ιατρικής στο Weill Cornell, oι άνθρωποι που κάνουν υγιεινές αλλαγές ακόμη και τόσο αργά όσο στα εξήντα και στα εβδομήντα τους εμφανίζουν δραματική μείωση του κινδύνου. Με την άσκηση και ακολουθώντας μια υγιεινή διατροφή, μπορεί να μειωθεί σημαντικά ο κίνδυνος των καρδιακών νοσημάτων, της οστεοπόρωσης και της απώλειας οστικής μάζας.

Ενήλικες άνω των 65 ετών που έχουν ήδη στεφανιαία νόσο μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο καρδιακής προσβολής μέχρι και 45%. Μια χαμηλή σε θερμίδες δίαιτα και τακτική άσκηση, σε μεγαλύτερες ηλικίες μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο του καρκίνου σχεδόν στο μισό.

Τα γονίδια παίζουν κάποιο ρόλο στην υγεία μας γι’ αυτό είναι σημαντικό να γνωρίζουμε το οικογενειακό μας ιατρικό ιστορικό. Για τις περισσότερες όμως από τις χρόνιες ασθένειες που απειλούν την υγεία μας, όπως τα καρδιακά νοσήματα, τα εγκεφαλικά το διαβήτη και τον καρκίνο οι καθημερινές μας επιλογές ξεπερνούν κατά πολύ την επιρροή των γονιδίων μας.

Η φροντίδα της υγείας μας εξακολουθεί να αφορά κυρίως τις επιλογές που κάνουμε.

Στην Υγεία Σας!

Πηγές:

www.webmd.com/healthy-aging/guide/genes-or-lifestyle
www.cancer.org/cancer/cancercauses/geneticsandcancer/heredity-and-cancer
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19667296
www.diabetes.niddk.nih.gov/dm/pubs/preventionprogram/index.aspx
www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17301629